Ένας σεισμός προκαλείται από μια ξαφνική ολίσθηση σε ένα ρήγμα. Οι τεκτονικές πλάκες κινούνται αργά, αλλά συγκρατούνται στις άκρες τους λόγω τριβής. Όταν η πίεση στις άκρες τους υπερνικά την τριβή, δημιουργείται ένας σεισμός που απελευθερώνει ενέργεια σε κύματα που ταξιδεύουν μέσα από τον φλοιό της γης και προκαλούν το κούνημα που νιώθουμε.
Τι είναι οι τεκτονικές πλάκες;
Ο φλοιός της Γης δεν είναι ένα ενιαίο, αδιάσπαστο στρώμα. Αντίθετα, είναι κατασκευασμένος από τμήματα που ονομάζονται τεκτονικές πλάκες που κάθονται πάνω από τον αργά ρέον και κινούμενο μανδύα. Οι τεκτονικές πλάκες είναι οι μεγάλες, λεπτές, σχετικά άκαμπτες πλάκες που κινούνται μεταξύ τους στην εξωτερική επιφάνεια της Γης.
Οι τεκτονικές πλάκες μερικές φορές τρίβονται μεταξύ τους ή πιέζουν η μία την άλλη και έτσι δημιουργούνται οι οροσειρές. Σε άλλα μέρη όπου οι πλάκες κινούνται η μία προς την άλλη, η μία πλάκα αναγκάζεται να ολισθήσει κάτω από την άλλη.
Τι είναι τα σεισμικά κύματα;
Με όλες αυτές τις μετατοπίσεις των τεκτονικών πλακών που συμβαίνουν συνεχώς σε όλο τον πλανήτη, δεν είναι περίεργο ότι μερικές φορές γίνεται λίγο ασταθές. Καθώς οι πλάκες κινούνται μεταξύ τους, τεράστιες ποσότητες πίεσης μπορούν να δημιουργηθούν σε μεγάλες χρονικές περιόδους.
Τελικά έρχεται ένα σημείο όταν απελευθερώνεται ξαφνικά όλη η συσσωρευμένη πίεση: τα πετρώματα σπάνε και τα τεράστια τμήματα του φλοιού ραγίζουν και μετατοπίζονται. Αυτές οι κινήσεις καταλήγουν σε κύματα ενέργειας που ονομάζονται σεισμικά κύματα που ακτινοβολούν προς όλες τις κατευθύνσεις. Τα κύματα ταξιδεύουν στο εσωτερικό του πλανήτη και προς την επιφάνεια της Γης. Όλη αυτή η δραστηριότητα λαμβάνει χώρα βαθιά μέσα στη Γη, καθιστώντας δύσκολη την παρακολούθηση και επομένως είναι δύσκολο να προβλεφθεί πότε θα συμβεί ένας μελλοντικός σεισμός.
Πώς μετράμε τους σεισμούς;
Οι σεισμοί μετρούνται χρησιμοποιώντας όργανα που ονομάζονται σεισμόμετρα που ανιχνεύουν τις δονήσεις που προκαλούνται από σεισμικά κύματα καθώς περνούν μέσα από τον φλοιό. Τα σεισμικά κύματα μπορούν να είναι είτε φυσικά (από σεισμούς) είτε από ανθρώπινες δραστηριότητες (εκρήξεις).
Η ισχύς (ή το μέγεθος) των σεισμών μετριέται σύμφωνα με τη κλίμακα Richter, η οποία συγκρίνει τη σχετική ισχύ των διαφορετικών σεισμών. Η κλίμακα είναι λογαριθμική, που σημαίνει ότι ένας σεισμός μεγέθους 6 είναι δέκα φορές ισχυρότερος από ένα μέγεθος 5. Ο σεισμός μεγέθους 7 είναι 10 φορές ισχυρότερος από ένα μέγεθος 6 και 100 φορές ισχυρότερος από ένα μέγεθος 5.