Η πυξίδα είναι ένα όργανο που χρησιμοποιείται για πλοήγηση και προσανατολισμό. Η απλούστερη πυξίδα είναι η μαγνητική πυξίδα, όπου μια μαγνητισμένη μεταλλική βελόνα είναι τοποθετημένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα.
Η μαγνητική πυξίδα είναι ο πιο γνωστός τύπος πυξίδας. Λειτουργεί ως δείκτης στον “μαγνητικό βορρά”, επειδή η μαγνητισμένη βελόνα ευθυγραμμίζεται με την οριζόντια συνιστώσα του μαγνητικού πεδίου της Γης.
Το μαγνητικό πεδίο ασκεί μια ροπή στη βελόνα, τραβώντας το βόρειο άκρο ή τον πόλο της βελόνας περίπου προς το βόρειο μαγνητικό πόλο της Γης και τραβώντας το άλλο προς το νότιο μαγνητικό πόλο της Γης.
Στην πλοήγηση, οι κατευθύνσεις σε χάρτες εκφράζονται συνήθως με αναφορά σε γεωγραφικό ή αληθή βορρά, δηλαδή την κατεύθυνση προς τον Γεωγραφικό Βόρειο Πόλο, τον άξονα περιστροφής της Γης. Ανάλογα με το πού βρίσκεται η πυξίδα στην επιφάνεια της Γης η γωνία μεταξύ του αληθινού βορρά και μαγνητικού Βορρά, η αποκαλούμενη μαγνητική απόκλιση μπορεί να διαφέρει αρκετά ανάλογα με τη γεωγραφική θέση.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των μαγνητικών και πραγματικών πόλων;
Η Γη περιστρέφεται γύρω από έναν άξονα που διέρχεται από τον Βόρειο Πόλο (τον γεωγραφικό Βόρειο Πόλο) και τον Νότιο Πόλο (τον γεωγραφικό Νότιο Πόλο). Αλλά το μαγνητικό πεδίο της Γης δεν ευθυγραμμίζεται ακριβώς με τον άξονα περιστροφής. Έτσι, ο μαγνητικός βόρειος πόλος που είναι ο τόπος που δείχνει η πυξίδα σας δεν ταιριάζει ακριβώς με τον αληθή Βόρειο Πόλο, αφού απέχουν αρκετά χιλιόμετρα. Επίσης, οι θέσεις των μαγνητικών πόλων της Γης αλλάζουν σταδιακά με το χρόνο.